Dlaczego scrollowanie jest szkodliwe dla zdrowia? Wydawałoby się, że to tylko niewinny nawyk, ale w rzeczywistości nieustanne przewijanie ekranu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Od bólów szyi i nadgarstków, przez problemy z koncentracją, aż po zaburzenia snu – scrollowanie ma wpływ na nasze ciało i umysł, o wiele większy niż mogłoby się wydawać. Jakie są najgroźniejsze skutki tego zjawiska i jak się przed nimi chronić?
Czym jest scrollowanie?
Scrollowanie to czynność, z którą większość z nas wykonuje codziennie na ekranie komputera, smartfona lub tabletu poprzez przesuwanie palcem lub myszką po monitorze. Przeglądanie treści cyfrowych, najczęściej na portalach społecznościowych, stronach internetowych, blogach czy serwisach informacyjnych stało się naturalnym procesem. Niekiedy z konieczności przewijamy strony internetowe, by pozyskać potrzebne informacji. Serwisy dostarczają nam wiedzy na dany temat. Scrollowanie może być wykonywane bez konkretnego celu, w poszukiwaniu czegoś, co przyciągnie naszą uwagę.
Specyficznym jego rodzajem jest doomscrolling, polegający na ciągłym przewijaniu i konsumowaniu negatywnych lub niepokojących informacji, takich jak wiadomości o kryzysach, katastrofach, wojnach czy problemach społecznych. Termin ten odnosi się do obsesyjnego szukania negatywnych wiadomości, co może pogłębiać stres, lęki i depresję. Doomscrolling jest zjawiskiem destrukcyjnym. Użytkownik często czuje się przytłoczony natłokiem negatywnych treści, co może ujemnie wpływać na jego zdrowie psychiczne.
Dlaczego scrollowanie jest szkodliwe dla zdrowia?
Scrollowanie, choć wydaje się niewinną formą spędzania czasu, ma długofalowe konsekwencje dla naszego zdrowia – zarówno psychicznego, jak i fizycznego, takie jak, np.:
- przeciążenie informacyjne – kiedy scrollujemy, nasz mózg jest nieustannie bombardowany różnymi treściami – od krótkich wiadomości po zdjęcia, filmy i reklamy. Taka nadmierna ilość informacji sprawia, że mózg zaczyna pracować w trybie nadzwyczajnym, próbując przetworzyć wszystko, co widzi. Z czasem przeciążenie treścią prowadzi do zmęczenia umysłowego, zmniejszenia zdolności do koncentracji i trudności w przetwarzaniu bardziej złożonych informacji.
- zaburzenia koncentracji – scrollowanie, szczególnie w mediach społecznościowych, sprawia, że nasza uwaga stale przeskakuje z jednej treści na drugą. Taki „trening” mózgu na krótkotrwałe bodźce i prowadzi do tego, że coraz trudniej jest nam skoncentrować się na dłuższych, wymagających skupienia zadaniach. Mózg, przyzwyczajony do krótkich impulsów, zaczyna funkcjonować w trybie ciągłego rozproszenia.
- uzależnienie od dopaminy – każdy nowy bodziec, który odbieramy podczas scrollowania, powoduje wyrzut dopaminy – substancji odpowiedzialnej za uczucie przyjemności i satysfakcji. Problem w tym, że te krótkie, natychmiastowe dawki dopaminy stają się uzależniające. Mózg domaga się więcej bodźców, co prowadzi do nieustannego sięgania po telefon i jeszcze większego scrollowania, co pogłębia problem.
- zmniejszenie zdolności do przyswajania wartościowych treści – scrollowanie sprzyja konsumpcji powierzchownych informacji, takich jak nagłówki czy obrazki. Z czasem nasze mózgi stają się mniej zdolne do głębokiego czytania, analizy i przyswajania bardziej złożonych, wartościowych treści. Może to wpływać na zdolności poznawcze, takie jak krytyczne myślenie i refleksja.
Dlaczego scrollowanie jest szkodliwe dla zdrowia? Negatywnym jego skutkiem, szczególnie w godzinach wieczornych, są zaburzenia snu. Ekrany urządzeń emitują niebieskie światło, które hamuje produkcję melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za prawidłowy rytm snu. Scrollowanie tuż przed snem może prowadzić do trudności w zasypianiu, skrócenia czasu snu oraz pogorszonej jakości, co skutkuje uczuciem zmęczenia zaraz po przebudzeniu.
Jak wpływa scrollowanie na ciało?
Kiedy scrollowanie staje się nawykiem wykonywanym przez długie okresy czasu staje się niezwykle szkodliwe. Jednym z najbardziej powszechnych skutków jest tzw. „syndrom tekstowej szyi”. Częste patrzenie w dół ekranu smartfona lub tabletu prowadzi do nienaturalnego ułożenia szyi. To z kolei powoduje nadmierne napięcie mięśni i ścięgien w okolicy karku. Z biegiem czasu, jeśli nie robimy odpowiednich przerw i nie wprowadzamy aktywności fizycznej, może dojść do chronicznych bólów szyi, karku i pleców, a nawet do trwałych uszkodzeń kręgosłupa.
Długotrwałe przewijanie ekranów wpływa również na stan dłoni i nadgarstków. Powtarzalne ruchy, jak przesuwanie palcem po ekranie czy pisanie, mogą obciążać ścięgna, prowadząc do bólów i stanów zapalnych. Z czasem takie obciążenie może doprowadzić do zespołu cieśni nadgarstka, co ogranicza sprawność manualną i może powodować znaczny dyskomfort podczas wykonywania codziennych czynności. Dlaczego scrollowanie jest szkodliwe dla zdrowia? Ponieważ, wiąże się także z siedzącym trybem życia, gdyż często wykonujemy je w jednej, statycznej pozycji przez długie godziny. Brak ruchu wpływa negatywnie na cały organizm, zwiększając ryzyko wystąpienia otyłości, chorób serca, problemów z krążeniem, a także osłabienia mięśni. Długotrwałe pozostawanie w tej samej pozycji przyczynia się do rozwoju licznych problemów zdrowotnych, które w dłuższej perspektywie mogą znacząco obniżyć jakość życia.
Jak się chronić przed scrollowaniem?
Aby skutecznie chronić się przed nadmiernym scrollowaniem, jednym z pierwszych kroków jest zmiana podejścia do mediów społecznościowych. Zamiast bezrefleksyjnie przewijać kolejne treści, warto zastanowić się, czy rzeczywiście przeglądane informacje nas wzbogacają lub pozwalają się zrelaksować. Świadome korzystanie z aplikacji może pomóc ograniczyć czas spędzany na scrollowaniu.
Kolejnym skutecznym rozwiązaniem jest ustalanie limitów czasowych. Wiele urządzeń mobilnych i aplikacji oferuje funkcje pozwalające kontrolować czas spędzany przed ekranem. Wprowadzenie takich ograniczeń może okazać się pomocne w utrzymaniu zdrowej równowagi między życiem online a offline. Warto również rozważyć regularne przerwy od technologii w postaci tzw. detoksu cyfrowego. Dni, w których rezygnujemy z telefonu lub komputera, mogą przyczynić się do poprawy naszego samopoczucia, a także pomóc w bardziej efektywnym zarządzaniu czasem. Odpoczynek od ekranów pozwala odzyskać równowagę i wyciszyć się w natłoku codziennych bodźców.
Jaka jest alternatywa dla scrollowania?
Sposobem na walkę z nadmiernym scrollowaniem jest znalezienie alternatywnych, offline’owych form spędzania czasu. Zamiast oddawać się bezmyślnemu przewijaniu, można sięgnąć po książkę, wybrać się na spacer, poświęcić czas na hobby lub spotkać się z bliskimi. Takie aktywności sportowe, jak: wędkowanie, jazda na rowerze, pływanie czy gra w piłkę odciągają od technologii. Pozytywnie wpływają na nasze samopoczucie i zdrowie. Zabawa na świeżym powietrzu pomocna jest w codziennej walce z uzależnieniem od scrollowania.
Skutecznie przeciwdziałanie impulsowi do ciągłego przeglądania treści online, przynosi wiele korzyści, których możemy na co dzień nie dostrzegać. Warto robić przerwy, by uświadomić sobie, że media społecznościowe nie są tak ważne jak się nam zwykle wydaje. Dobrze jest wypracować zdrowe nawyki i ograniczyć negatywne skutki ciągłego przebywania w sieci. Kluczowym elementem jest umiar oraz świadome korzystanie z technologii. Szczególnie u dzieci, używanie smartfona jest niezwykle szkodliwe.
Podsumowanie
Scrollowanie, choć może wydawać się niegroźnym nawykiem, ma znaczący wpływ na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Kluczem do zachowania równowagi jest umiar. Warto zwrócić uwagę na to, jak często i dlaczego sięgamy po telefon. Dobrze jest także wprowadzić strategie, które pozwolą ograniczyć czas spędzany przed ekranem. Technologia jest nieodłącznym elementem współczesnego życia, ale to my powinniśmy kontrolować jej używanie, a nie ona nas. Zachowanie równowagi między życiem online a offline to klucz do lepszego samopoczucia i zdrowia.
AM
