Śpiew ptaków to naturalna terapia, która wspiera zdrowie psychiczne, redukuje stres i poprawia nastrój. Coraz więcej badań potwierdza, że działa kojąco na układ nerwowy, wspomaga koncentrację i łagodzi objawy depresji. W świecie zdominowanym przez hałas i pośpiech powrót do prostoty słuchania ptaków może być skuteczną, bezpłatną i dostępną dla każdego formą terapii. Dowiedz się, jak działa terapeutyczna moc ptasiego śpiewu, które gatunki mają najkorzystniejszy wpływ na organizm człowieka i dlaczego warto włączyć obserwację ptaków do codziennej profilaktyki zdrowotnej.
Śpiew ptaków to naturalna terapia
Dźwięki przyrody, a w szczególności śpiew ptaków, od dawna są uznawane za jeden z najbardziej kojących elementów środowiska naturalnego. Badania wykazują, że słuchanie ptasich śpiewów obniża poziom kortyzolu, redukuje stres i wpływa korzystnie na nastrój. W eksperymencie opublikowanym w Scientific Reports (2021) wykazano, że odgłosy ptaków bardziej niż miejskie dźwięki poprawiają koncentrację i samopoczucie.
Śpiew kosa, słowika czy rudzika działa relaksująco i może być stosowany jako element tzw. terapii przyrodniczej, rekomendowanej w leczeniu stanów depresyjnych, lęków czy wypalenia zawodowego. Ich dźwięki przywołują skojarzenia z bezpieczeństwem, porankiem i naturą – co samo w sobie działa harmonizująco na układ nerwowy.
Jakie choroby łagodzi obecność ptaków?
Obcowanie z ptakami i ich środowiskiem może wspierać leczenie wielu schorzeń psychicznych i somatycznych. W szczególności wspomaga terapię depresji, zespołu stresu pourazowego (PTSD), nerwicy, bezsenności i wypalenia. W domach opieki i szpitalach w krajach skandynawskich stosuje się nawet bird therapy jako wspomaganie rekonwalescencji pacjentów.
Regularne przebywanie w otoczeniu przyrody, gdzie śpiew ptaków jest obecny, może też wpływać na obniżenie ciśnienia krwi, lepsze krążenie i poprawę odporności. Nie bez znaczenia jest również poprawa rytmu dobowego – poranny śpiew kosa czy sikorki może pomóc uregulować cykl snu i czuwania u osób z zaburzeniami rytmu biologicznego.
Obserwacja ptaków jako forma terapii
Birdwatching, czyli obserwacja ptaków, zyskuje na popularności jako forma terapii i rekreacji. Połączenie ruchu na świeżym powietrzu, skupienia uwagi i estetycznego przeżycia obcowania z ptakami ma silne działanie antystresowe. Psychologowie wskazują, że birdwatching aktywuje podobne mechanizmy jak medytacja uważności – wymaga ciszy, cierpliwości, obecności „tu i teraz”.
To czynność, która wciąga, ale nie przeciąża – daje satysfakcję bez presji. W Wielkiej Brytanii organizacje takie jak RSPB (Royal Society for the Protection of Birds) wspierają programy terapeutyczne oparte na obserwacji ptaków, kierowane do osób z problemami psychicznymi i uzależnieniami.
Pożyteczne ptaki i ich uzdrawiające dźwięki
Nie wszystkie ptaki śpiewają tak samo. Niektóre gatunki mają szczególnie korzystny wpływ na nasz układ nerwowy. Do najczęściej wymienianych w literaturze należą: kos (Turdus merula), słowik rdzawy (Luscinia megarhynchos), rudzik (Erithacus rubecula) i zięba (Fringilla coelebs). Kos śpiewa melodyjnie i rytmicznie, co działa uspokajająco. Słowik to synonim piękna – jego śpiew jest bardzo złożony i harmoniczny.
Dźwięki sikorki bogatki mogą mieć działanie stymulujące – pobudzają uwagę i czujność. Dla osób zmagających się z depresją korzystne mogą być nagrania śpiewu w naturalnym środowisku. Coraz popularniejsze stają się aplikacje i albumy audio z dźwiękami ptaków przeznaczone do relaksu, medytacji i zasypiania.
Dlaczego warto patrzeć na ptaki i słuchać ich śpiewu?
Śpiew ptaków to naturalna terapia, ale nie tylko dlatego warto przebywać w ich otoczeniu. Kontakt z ptakami rozwija empatię, uważność, cierpliwość i zmysł estetyczny. Słuchanie ich śpiewu może zastąpić dźwięki tła w miejscu pracy, nauki czy wypoczynku, z korzyścią dla zdrowia psychicznego. Obserwacja ptaków, zwłaszcza kolorowych, jak gil, szczygieł czy żołna, wywołuje pozytywne emocje, podobnie jak oglądanie dzieł sztuki.
Dodatkowo, obserwowanie zachowań ptaków (toków, karmienia młodych, lotów) wprowadza w stan fascynacji i podziwu, który odciąga uwagę od problemów dnia codziennego. Dlatego wielu terapeutów, leśnych przewodników i psychologów poleca aktywne słuchanie oraz oglądanie ptaków jako codzienną praktykę profilaktyczną.
Źródło: Sławiński, Jan. Świat ptaków i jego tajemnice. Warszawa: PWN, 2017.
AM
